Creatif

LPG (likit petrol gazlari), basinç uygulanarak sivilastirildiginda hacmi önemli ölçüde azalir. Bu özelligi ile tasima, depolama ve ölçme islemleri kolaylikla yapilabilmektedir. Kullanim esnasinda, basinci düsürülerek havadan aldigi isi ile gaz haline dönüsür ve gaz fazinda kullanilir.
Kokusuz ve renksiz bir enerji kaynagi

LPG'nin tanimi ve özellikleri
LPG (Likit petrol gazlari), dogal olarak yeraltindaki gaz birikimlerinden saglanacagi gibi, petrolün damitilmasi ve parçalanmasi sirasinda elde edilen ve basinç altinda sivilastiran propan, bütan ve bu gazlarin olusturdugu hidrokarbon karisimlardan da elde edilir. LPG, basinç uygulanarak sivilastirilir. Sivilastirilmis LPG'nin hacmi düser ve tasima, depolama, ölçme islemleri kolaylikla yapilir. Basinçli kaplar içerisinde sivi halde depolanan LPG, kullanildigi cihaza transfer edilirken uygulanan basincin kaldirilmasi ile gaz hale geçer ve gaz fazinda kullanilir. Normalde renksiz ve kokusuz olan LPG, bulundugu ortamda kullanicilar tarafindan kolaylikla ayirt edilmesi için, etil merkaptan ile kokulandirilarak tüketiciye sunulur.

Kullanim Alanlari
LPG'nin üç kullanim alani bulunmaktadir: Tüpgaz, Otogaz ve Dökme LPG. Kolay tasinabilme özelligi ve isil degerinin yüksek olmasi dolayisiyla her ihtiyaca cevap verebilen LPG, endüstriden, konut kullanimina kadar birçok alanda kullanilmaktadir. Yanma sirasinda meydana getirdigi isi ve enerji miktari olarak dogal gaz ve hava gazi ile paralel özellikler tasimaktadir. Bunun yaninda bakim gerektirmemesi ve üstün emniyet özellikleri ile ön plana çikmakta ve tüketiciye büyük kolaylik saglamaktadir. LPG yani 'Liquefied Petroleum Gases' (Sivilastirilmis Petrol Gazlari), ham petrolün rafinerilerde benzin, mazot, gibi türevlere ayristirilmasiyla açiga çikan veya bazi bölgelerde tabiattan serbest olarak çikarilan propan ve bütan gazlarinin karisimina verilen ad. Havadan agir yanici bir gaz olan LPG'nin Türkiye'de karisim orani yüzde 30 propan ve yüzde 70 bütan. LPG, ülkemizde endüstriyel isletmelerde, evlerde enerji, isinma ve aydinlatmada kullaniliyor. Ayni zamanda otomobillerde yaygin olarak kullanilan "çevre dostu" bir yakit. Benzine göre daha düsük egzoz emisyon degerlerine sahip oldugu için, çevre bilinci gelismis ülkelerde "temiz ve alternatif bir yakit" olarak degerlendiriliyor. LPG'nin önemli bir özelligi de temiz yanmasi. Atik gazi içerisinde en zehirli olan kükürt dioksit ve kursun bulunmuyor. Karbonmonoksit miktari, benzine göre 10 kat daha az. Kursunsuz benzinde dahi olusan zehirli kansorejen polimerler LPG'de olusmuyor. Hava kirliligine sebep olmamasi nedeniyle kanser riskini çok büyük oranda azaltiyor, dünyanin isinmasi sonucu olusan sera etkisini zayiflatiyor ve iklim degisikliklerini dengeliyor. Bu nedenle bütün gelismis ülkelerde LPG kullanimi tesvik ediliyor. Örnegin Tokyo'da 1980 yilindan bu yana ticari taksilerde kullanimi zorunlu. Italya'da LPG dönüsümü yaptiran araçlar 3 yil vergiden muaf tutuluyor.
Asiri hava kirliligi olan günlerde uygulanan trafige çikma yasagi, LPG'li araçlara uygulanmiyor. Belçika'da LPG kullanimindan vergi alinmiyor. Bunlarin yani sira benzine göre daha ucuz olmasi da LPG'ye ilgiyi artiriyor. Ayrica LPG'nin, araçlarda yag degisim periyotlarinin uzamasi ve daha az karbon artiklari nedeniyle daha temiz motor sagladigi da biliniyor.

Makine Mühendisleri Odasi (MMO) Istanbul Sube Müdürü Faruk Sevim, 1994-98 arasinda LPG'ye denetimsiz geçisler yasandigini hatirlatarak, "Bu 4 yil boyunca herkes istedigini yapti, Bakanlik da seyretti, 1998'de bir yönetmelik çikarildi, yani denetim basladi artik" dedi. Yönetmelige göre, dönüsümü yapan firmalarin Sanayi Bakanligi'ndan yetki belgesi ve MMO'dan onay almasi gerekiyordu ve araçlar MMO'ya getirilip, kontrol ediliyordu. Ancak 2000 yilinda bütün araçlarin MMO'ya getirilmesi hükmünden vazgeçildi. Bakanligin bu denetimi, montaji yapan firmalara devretmesinin yanlis oldugunu belirten Sevim, Istanbul'da LPG dönüsümü yapmaya yetkili 16 firma bulundugunu ve bunlarin disindakilerin dönüsüm yapamayacaklarini kaydetti.

LPG dönüsümü yaptiran araçlarin 2 yilda bir, ticari taksilerin de yilda bir kontrolleri bulunuyor. Bu kontrol, araçlarin muayenesinin yapilmasi için zorunlu ve MMO'ya gidilmesi mecburiyeti var. Faruk Sevim, "Istanbul'da yaklasik 188 bin kayitli LPG'li araç var ve bu araçlarin ortalama 2 yilda geldigini düsünürsek, yilda ortalama 100 bin aracin kontrole gelmesi lâzim. Ancak bize gelen araç sayisi geçen yil 23 bin idi. Yani araçlarin yüzde 75-80'i kontrolsüz. Bir de ruhsatina islettirmeyenler var; onlar da 100-150 bin olsa, Istanbul'da denetimsiz dolasan 250 bin araç var" dedi. Halk arasinda "tüpgaz" adiyla bilinen (sivilastirilmis petrol gazi) LPG renksiz ve kokusuz bir gazdir.

Dogalgaz veya ham petrolden aritilan LPG çelik tank veya depolarla basinç altina alinarak likit ve gaz halinde tüketiciye sunulur.
Gazin bilesimi %70 bütan, %30 propandir.
Temiz ve çevre dostu bir yakit olan LPG, yandiginda egzoz gazi, karbonmonoksit gibi çevreyi kirletici gazlar çikarmaz, kül birakmaz.
Gaz halinde yanma odasina gelen LPG diger yakitlar gibi asit ve karbon atigi birakmadigi için motorun daha verimli çalismasini saglar.
LPG ayni zamanda Otomobillerde yaygin olarak kullanilan "çevre dostu" bir yakit. Benzinli ve dizel motorlara göre daha düsük egzoz emisyon degerlerine sahip oldugu için otogaz, çevre bilinci gelismis ülkelerde "temiz ve alternatif bir yakit" olarak hem çevreci hemde ekonomik yönü ile tercih ediliyor. Otomobillerde kullanilan LPG benzine nazaran %10 daha yüksek oktan degeri tasimaktadir. Bu yüksek oktan sebebi ile daha verimli çalisma gözlenebilir.

Olasi sizinti ve kaçak durumlarinin algilanabilmesi için rafineriler bu ürünü Etil Merkaptan ile kokulandirirlar.

Otomotiv Sektöründe LPG
1930 lu yillardan beri otomotiv sektöründe kullanilan LPG gelisen teknoloji ve yeni nesil araç motorlarina uyum saglamayi basarmis alternatif yakit olarak kullanimi gerek çevreci gerekse ekonomik olmasi sebebi ile yükselen bir grafik sergilemektedir.

Yalniz otomotiv sektöründe degil deniz motorlarinda, motorsikletlerde de kullanilmaya baslamis bazi üretici markalarin standart fabrika üretiminde müsterilerine seçenek olarak sunulmustur. Dünya standardi olan ECER 67-01 standartlari 2005 agustos ayindan itibaren ülkemizde de uygulanmaya baslamis olup ülkemizde montaji yapilan ürünler ve markalar yetkili kurumlar denetiminde güvenli bir sekilde piyasaya sunulmasi ve bu standartlarda montaj yapilmasi saglanmistir. Bu standartta da yine yüksek güvenlik önlemleri ön planda tutulmustur. Sonuç olarak çalisan sistemin kaynagi olan LPG EPDK tarafindan yapilan çalismalar ile standarda getirilerek daha verimli ve sorunsuz çalisan bir sistem sahibi olmamiza yardimci olacak sartlari uygulamaya geçirmistir.

Inaniyorumki LPG sektöründe Avrupa ülkelerindeki bilinçli LPG kullanimi ülkemizdeki bu çalismalar ile daha iyi düzeye gelecektir.